Uitreiking Dr. De Bruijn prijs 2018 tijdens het -Famillement- te Leeuwarden

Geachte dames en heren, beste genealogen en alle mensen met wortels in of belangstelling voor de Europese bevolking in voormalig Nederlands Oost Indië.

We zijn hier bijeen voor de uitreiking van de Dr J.H. de Bruijnprijs.
De prijs zal worden uitgereikt namens het Ellen de Bruijn-ter Denge Memorial Fund.
De prijs bestaat uit een geldsom van € 2.500 Euro.
De Dr J.H. de Bruijn prijs wordt periodiek toegekend aan personen die zich verdienstelijk hebben gemaakt voor genealogisch onderzoek naar de Europese bevolking in voormalig Nederlands Oost Indië.

Het Fonds is in 1994 opgericht door wijlen Dr. J.H. de Bruijn te Doorn ter bevordering van de kennis omtrent de Europese bevolking in voormalig  Nederlands Oost Indië.
Het Fonds verleent daartoe jaarlijks financiële bijdragen in de kosten van Indische genealogische publicaties of uitgaven van Indisch bronnenmateriaal. Eventuele subsidie aanvragen kunnen worden ingediend bij de secretaris.
Alle contact gegevens vindt U op de website van de Stichting Ellen de Bruijn-ter Denge Memorial Fund.

Ons Fonds is vandaag ook aanwezig op het Famillement, We staan naast de kraam van de Indische Genealogische Vereniging. U kunt daar eveneens met uw vragen terecht.

De generatie Nederlanders die nog in Nederlands Oost Indië is geboren, sterft snel uit.
Dagelijks vinden we in de krant rouwadvertenties van personen die nog zijn geboren in plaatsen als Batavia, Bandung, Soerabaja of Soekaboemi. Plaatsen die alleen al door hun klank de koloniale sfeer van vroeger oproepen. Tempo Doeloe, “Daar werd iets groots verricht.”
Tegenover dat paradijselijke beeld van toen staat voor veel Indiëgangers echter ook de herinnering aan ontberingen in Jappenkampen of aan de politionele acties.

Onderzoek naar de Europese bevolking van voormalig Nederlands Oost Indië mag zich gelukkig in een toenemende populariteit verheugen.
De meeste mensen die zich met genealogisch onderzoek in Nederlands Oost Indië bezighouden komen helaas nooit aan publicatie toe, omdat het niet gemakkelijk is om tot een afgerond geheel te komen.
Hun onderzoeksresultaten liggen helaas vaak in een kast te verstoffen zonder ooit via publicatie in de openbaarheid te komen.

In vergelijking met 20 jaar geleden is inmiddels wel veel meer materiaal te vinden op internet.
Je vindt daar ook allerlei fora waar gediscussieerd wordt tussen genealogen over afstammingslijnen, maar helaas zijn die afstammingslijnen op het internet lang niet altijd betrouwbaar.
Met name beginnende genealogen hebben weinig benul van bewijsvoering.
Ze kopiëren simpelweg de afstammingslijnen die op het internet te vinden zijn, zonder de beweringen van anderen te verifiëren aan de hand van primaire bronnen.
Als iedereen kopieert ontstaat er op den duur een internet canon die zo wijdverspreid en dominant wordt, dat zelfs een goed onderbouwd tegengeluid volledig wordt overstemd.
In de overvloed die internet biedt, valt het dus niet mee om harde feiten van fake news te onderscheiden.
Die internet vloedgolf is alleen te keren door het toegankelijk maken van harde data afkomstig van originele bronnen of die daarvan konden worden afgeleid.

Gelukkig is er de Indische Genealogische Vereniging (IGV), die al vele jaren primaire bronnen uitgeeft op CD-Roms en in losse bronnenuitgaven.
Daarnaast worden door de I.G.V. genealogieën van Europese families in Indië gepubliceerd, onder andere in fraai geïllustreerde jaarboeken. Een deskundige redactie van actieve vrijwilligers heeft jarenlang toezicht gehouden op de kwaliteit van die publicaties. Mensen als Leo Janssen, Roel de Neve en wijlen Peter Christiaanse, hebben jarenlang bergen werk verzet in de redactie van het I.G.V.
Een mooi voorbeeld van wat er allemaal mogelijk is in het onderzoek naar de Europese bevolking in voormalig Nederlands Oost Indië is het artikel in het laatste nummer van De Nederlandsche Leeuw over de familie Welman op de Banda eilanden.
Deze familie was generaties lang nauw betrokken bij de teelt van en handel in nootmuskaat. Door zeer grondig de VOC archieven te plunderen is het artikel veel meer geworden dan enkel een genealogie. Genealogie vormt in dit geval geen hulpmiddel meer voor geschiedschrijving maar is zelf geschiedschrijving geworden.

Zoals hiervoor al betoogd moet de bewijsvoering van afstammingslijnen berusten op controleerbare primaire bronnen en niet op loze beweringen van anderen op internet.
Achter die bronuitgaven gaan grote inspanningen schuil van vrijwilligers die jarenlang heel veel vrije tijd opofferen door honderdduizenden harde data over te typen of anderszins te bewerken en te ontsluiten. De echte zwoegers die het echte werk achter die bronnenuitgaven hebben gedaan, blijven daardoor vaak buiten het zicht.
Soms bevinden originele bronnen zich nog in het huidige Indonesië.

Bij de toekenning van de Dr J.H. de Bruijn prijs heeft het Ellen de Bruijn-ter Denge Memorial Fund dit keer gezocht binnen de groep van personen die jarenlang hebben gezwoegd om een enorme berg harde primaire genealogische data te verzamelen.
Als die verzameling honderdduizenden data omvat, ontstaat er een berg waarin vervolgens geen speld meer te vinden is. De Dr. J.H. de Bruijnprijs 2018 wordt daarom niet alleen toegekend vanwege de enorme omvang van de verzameling (meer dan 500.000 records) die de prijswinnaar heeft samengebracht, maar ook vanwege de zeer gebruiksvriendelijke wijze waarop die enorme berg data voor het publiek is ontsloten.

Als ik nu vertel dat iedereen alle naamvarianten in die verzameling van honderdduizenden data op het internet heel simpel met behulp van wildcards kan doorzoeken, begrijpen sommige van de aanwezigen hier waarschijnlijk al in welke richting de prijswinnaar moet worden gezocht.
De Dr J.H. de Bruinprijs 2018 gaat niet naar één enkel persoon, maar naar twee personen,
het echtpaar: Maarten en Willy Etmans uit Ferwerd, de mensen achter de fantastische website en betrouwbare databank Roosje Roos. Zij hebben iets groot verricht.

Mag ik jullie verzoeken naar voren te komen om de prijs in ontvangst te nemen?
Van harte gefeliciteerd!